Gospoda … rozpoczyna się jako powieść na poły autobiograficzna, na poły dokumentalna. W rzeczywistości jest to utwór służący prezentacji różnych światopoglądów, które zostają ze sobą zderzone i między którymi ma wybierać główny bohater Jakub Rożenek. Ten syn właściciela „Gospody pod Królową Gęsią Nóżką” zostaje oddany pod opiekę Hieronima Coignarda, doktora teologii, licencjata sztuk wyzwolonych, humanisty i miłośnika pisarzy greckich. Wkrótce edukacją młodzieńca zaczyna się też zajmować lucyferyczny filozof-arystokrata, Monsieur d`Astarac, poszukujący w księgach przepisów magicznych na cudowne eliksiry czy kamień filozoficzny. Każdy z nauczycieli odmiennie widzi świat – pierwszy jako źródło wiedzy o świecie widzialnym, zaś drugi jako drogę do świata magii. Walka o duszę Jakuba jest jednocześnie walką dwóch sposobów poznania, racjonalizmu i fantastyki, światła i mroku, co czyni z tej powieści swoistą przypowieść.
